Elektronik Atıkların Geri Dönüşümü
Geri dönüştürülecek elektronik atıkların büyük çoğunluğu son kullanıcılardan gelen atıklar. Bu atıklar bazı belediyelerin çeşitli noktalarda kurduğu atık toplama merkezlerinden alınıyor ve dönüşüm tesislerine ulaştırılıyor. Bunun yanı sıra anlaşmalı teknoloji mağazaları da topladıkları elektronik atıkları geri dönüşüm tesislerine gönderiyor.
Nakliye işlemi gerektiren büyük hacimli atıklar da belediyeler aracılığıyla atık tesislerine ulaştırılıyor. Tesise gelen atıklar hacimlerine göre 4 gruba, tehlikeli madde içerip içermemelerine göre 2 gruba ayrılıyor. Sırasıyla buzdolabı ve soğutucular, büyük beyaz eşya, televizyon ve monitör, bilişim ve telekomünikasyon, aydınlatma ve küçük ev aletleri olmak üzere toplam 6 grup elektronik atık bulunuyor.
2007’de özel bir firmanın TÜBİTAK’la birlikte geliştirdiği elektronik atık otomasyon sistemi ile elektronik atığın türüne ve kazanılmak istenen maddeye göre çeşitli kırıcılar üretildi. Bu kırıcılar sayesinde atıklar parçalara ayrıştırılıyor. Parçalama işleminden sonra atıklar öncelikle manyetik bant üzerinden geçirilip, içerisinde demir bulunan maddeler ayrıştırılıyor. Kalan plastik, cam, kağıt gibi kısımlar banttan dökülerek farklı birimlerde geri dönüştürülüyor. İçerisinde değerli maddeler bulunduran ve kırıcılara giremeyecek olan atıklar ise manuel sürece girerek demontaj bölümünde parçalarına ayrılıyor. Demonte sırasında ana kart gibi değerli malzemeler cihazlardan ayrılıyor. Bu maddelerin içerdiği değerli madenler farklı tesislerde ayrıştırılıyor. Bu aşamada ortaya çıkan zararlı ve dönüştürülemeyecek olan fosfor, kurşun, cıva gibi atıklar bertaraf tesislerinde yok ediliyor.
Türkiye’de geri dönüşümü henüz yapılamayan piller ise toplanarak geri dönüştürülmek üzere yurt dışına gönderiliyor. Dönüştürülemeyecek olan piller belli alanlara gömülüyor ya da yakılıyor. Geri dönüşümden sonra ortaya çıkan maddelerden çeşitli sanat eserleri üretiliyor. Bazı maddeler ise ikincil hammadde olarak başka fabrikalara gönderiliyor.